نيازسنجی آموزشی اشاره به مرحله‌اس از فرايند آموزش كاركنان دارد كه در آن به طور روش‌مند اطلاعات لازم درباره اهداف دورههای آموزشی مورد نياز برای انجام مطلوب يك يا مجموعه‌ای از مشاغل، بهبود فرايندهای سازمانی، و دستيابی به اهداف سازمان به دست میآيد. از اطلاعات بدست آمده جهت طراحي دورههای آموزشی و طراحی سيستم ارزشيابی اثربخشی آن‌ها نيز استفاده می‌گردد. اين امر سبب می‌شود به جای آنكه كاركنان همگی دوره‌هايی استاندارد را بگذرانند، نيازهای اصلی و فراگير سازمان شناسايی شده و برای گروه‌های نيازمند دورههای خاصی طراحی و اجرا شود.
نيازسنجی آموزشی كاركنان را می‌توان به طرق مختلف به انجام رساند. برخی از اين روش‌ها عبارتند از:
تجزيه و تحليل شغل: در اين روش توانمندی و شايستگی‌های اصلی مورد نياز جهت انجام مناسب شغل شناسايی می‌شوند.
تجزيه و تحليل فرد: در اين روش ميزانی كه يك فرد كار خود را به خوبی انجام می‌دهد مورد بررسی قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف عملكرد وی مشخص می‌گردد. بر اساس نقاط ضعف مشخص شده تعيين می‌شود كه كسب چه دانش، مهارت‌ها، و توانايی‌هايی برای بر طرف كردن ضعف‌ها مورد نياز است. در اين روش از خود افراد نيز می‌توان درخواست نمود تا در مورد نيازهای آموزشی خود اظهار نظر نمايند.
نظرسنجی از مدير مستقيم فرد: اين روش به عنوان يكی از روش‌های فراگير در نيازسنجی آموزشی مطرح است. در اين روش مدير مستقيم كه آشنايی كاملی با توانمندی‌ها و كاستی‌های فرد دارد، نظر خود را درباره نيازهای آموزشی افراد بيان می‌كند.
برگزاری آزمون‌های مهارت سنجی: در اينگونه آزمون‌ها ميزان دانش، مهارت و توانمندی افراد مورد سنجش قرار می‌گيرد. بدين ترتيب مشخص می‌شود نقاط ضعف افراد در چه مواردی است. اين آزمون‌ها به خصوص برای برگزاری دورههای آموزشی با هدف تربيت مديران توانمند و كارآمد مورد استفاده قرار می‌گيرد. اين آزمون ها می‌تواند در قالب مصاحبه و يا آزمون كتبی برگزار شود. در اينگونه آزمون‌ها هدف سنجش اين است كه آيا افراد اساساً توانمندی لازم برای آنكه تبديل به يك مدير خوب بشوند را دارا هستند و در اين صورت چه آموزش‌هايی بايد به آنان ارايه شود.
بررسي سيستم ارزيابی عملكرد: در اين روش نتيجه ارزيابی عملكرد فرد مورد بررسي قرار گرفته و با توجه به آن نيازمندی‌های آموزشی فرد حاصل می‌گردد. بديهی است استفاده از اين روش مستلزم وجود يك سيستم ارزيابی عملكرد قوی در سازمان است. در سازمان‌های مختلف بسته به نياز، هر كدام و يا تركيبی از روش های فوق مورد استفاده قرار می‌گيرد. طبيعتاً استفاده از تركيبی از روش های فوق می‌تواند دقت نيازسنجی آموزشی را ارتقاء دهد.
نویسنده: کسری سمسارها